İşveren ve işçi arasında yapılan iş sözleşmesi, taraflardan birinin isteğiyle sonlanabilir. İşten çıkış sürecinde işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) 10 gün içerisinde işten ayrılış bildirgesi vermesi gerekiyor. İşten ayrılış bildirgesi SGK’ya kodlar ile sunuluyor. Bu kodlar işçinin hangi gerekçeyle işten çıkarıldığını gösteriyor. işçi avukatı
İşten Çıkış Kodları Neden Önemlidir?
İşveren ve işçinin hak ve sorumluluklarının belirlenmesinde bu kodlar büyük rol oynuyor. Kodlar, iş akdinin neden sonlandığını anlatır. Bu kodlara göre işten çıkarılan çalışanın kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşına hak kazanıp kazanamayacağı belirlenir.
Son dönemlerde pandemiyle birlikte en çok Kod 29 sebebiyle işten çıkarmalar yaşandı. Kod 29; işçinin İş Kanunu’nun 25. Maddesinin ikinci bendinde sayılan iş akdinin feshi sebebi olarak “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış” şeklinde geçerlilik gösteriyor. işçi avukatı
Dayanağın “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış” olması kod 29 ile işten çıkarılanların sonrasında iş bulmalarını etkiliyor. Ayrıca İŞKUR işten çıkarılma sebebinde kod 29 yazan kişilere işsizlik ödeneği vermiyor. Ayrıca işten çıkış gerekçesi 29 numaralı kod olanlar Kısa Çalışma Ödeneği de alamıyor. Kod 29 sonucunda işverenin tazminat ödememesi ise işten haksız çıkarmaların artışına sebep oluyor. İşverenin keyfi bir şekilde 29 numaralı kodu işaretlemiş olmasının ise bir yaptırımı bulunmuyor. 10 gün içerisinde belirtilen kod numarasında işveren tarafından değişiklik yapılabilir. 10 günü geçmişse de SGK’ya dilekçeyle kod değişikliğine gidilebilir ancak bunlar gerçekleşmemişse işçinin dava açmak dışında yapabileceği pek bir şey kalmıyor. işçi avukatı
SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI VE AÇIKLAMALARI
| SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI VE AÇIKLAMALARI | KIDEM TAZMİNATI | İHBAR TAZMİNATI | İŞSİZLİK MAAŞI |
| 01- Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi | – | – | – |
| 02- Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi | – | – | – |
| 03- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) | – | Hak kazanır | – |
| 04- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi | Hak kazanır | Hak kazanır | Hak kazanır |
| 05- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 08- Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle | Hak kazanır | – | – |
| 09- Malulen emeklilik nedeniyle | Hak kazanır | – | – |
| 09- Malulen emeklilik nedeniyle | Hak kazanır | – | – |
| 10- Ölüm | Hak kazanır | – | – |
| 11- İş kazası sonucu ölüm | Hak kazanır | – | – |
| 12- Askerlik | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 13- Kadın işçinin evlenmesi | Hak kazanır | – | – |
| 14- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması | Hak kazanır | – | – |
| 15- Toplu işçi çıkarma | Hak kazanır | Hak kazanır | Hak kazanır |
| 16- Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer iş yerine nakli | – | – | – |
| 17- İş yerinin kapanması | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 18- İşin sona ermesi | Hak kazanır | Hak kazanır | Hak kazanır |
| 19- Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” no’lu kod kullanılır) | – | – | – |
| 20- Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” no’lu kod kullanılır) | – | – | – |
| 21- Statü değişikliği | – | – | – |
| 22- Diğer nedenler | – | – | – |
| 23- İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 24- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 25- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 26- Disiplin kurulu kararı ile fesih | – | – | – |
| 27- İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 28- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih | – | – | – |
| 30-Vize süresinin bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” no’lu kod kullanılır) | – | – | – |
| 31- Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih | Hak kazanır | Hak kazanır | Hak kazanır |
| 32- 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih | Hak kazanır | Hak kazanır | Hak kazanır |
| 33- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi | Hak kazanır | – | Hak kazanır |
| 34- İş yerinin devri, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih | Hak kazanır | Hak kazanır | Hak kazanır |