Kamulaştırma nedir sorusunun yanıtını, Anayasanın 46.maddesinin içeriğinden faydalanarak açıklayabiliriz. Madde içeriğine göre “Devlet ve kamuda olan tüzel kişiler; kamu yararının gerektirmiş olduğu durumlarda, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartına bağlı olarak, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını ya da belirli bir kısmını, kanunen belirtilen usul ve esaslara göre kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkilidir.
Kamulaştırma bedeli diğer etkenler söz konusu olmadığı zamanlarda peşin olarak ödenmelidir. Fakat tarım reformunun uygulanması, büyük şekilde enerji ve sulama projeleri, iskân projeleri, ormanların yetiştirilmesi, kıyı korunması, turizm nedeniyle kamulaştırılan alanlar için taksitle ödeme şekli uygulanabilir. Taksitle olan ödeme şekli 5 yılı geçmemelidir.
Kamulaştırma Şartları
Kamulaştırma nedir sorumuzun yanıtını, yazımızın ilk kısmında yanıtladık. Yazımızın bu kısmında kamulaştırmanın şartları ve ilkeleri hakkında bilgi vereceğiz. Bunları maddeler halinde sıralamak gerekirse;
- Kamulaştırma anayasaya ve kanun maddelerine uygun olmalıdır
- Devlet ya da diğer kamu tüzel kişilikleri tarafından yapılmalıdır
- Kamu yararından bahsedilebilmelidir
- Kamulaştırma işleminin yasal olarak belirlenen herhangi bir dayanağının olması gerekir
- Kamulaştırmaya konu olan taşınmaz mal, özel mülkiyet kapsamında olmalıdır
- Kamulaştırma işlemi için bütçeye yeterli derecede ödenek verilmiş olmalıdır
- Kamulaştırmaya söz konusu olan taşınmaz malın, gerçek değeri belirlenmelidir
- Kamulaştırmaya söz konusu olan taşınmazın ödemesi peşin veya kanunen uygun olarak görülen durumlarda süresi içinde taksitle ödenmelidir
- Kamulaştırmaya dair olan tüm süreç, kanunen belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde ilerletilmelidir
Kamulaştırma İşlemi Süreci
Kamulaştırma nedir yazımızın bu alanında, kamulaştırmaya dair olan aşamalardan bahsedeceğiz. Kamulaştırmaya dair olan aşamalar şu şekildedir;
- Kamulaştırmaya dair bedelin temin edilmesi
- Kamu yararına olma kararının alınması
- Kamu yararına olma kararının, yetkili merciler tarafından onaylanması
- Taşınmaz malın belirlenmesi
- Kamulaştırmaya dair olan kararın alınması
- Satın alma usullerinin ve esaslarının uygulanması
- Bedelin tespitine dair idare tarafından asliye hukuk mahkemesine, bedel tespiti davasının açılması
- Taşınmaz olan malın mahkeme kararı ile idare adına tescil edilmesi
Yukarıda belirtmiş olduğumuz aşamaların haricinde, idari aşamalarda yapılması gereken işlemler arasında yer almaktadır. Kamulaştırma kapsamı usulüne ve esasına göre belirlenen tüm kurallar dâhilinde yapılmalıdır. Ayrıca belirtmemiz gerekir ki; kamulaştırmaya yönelik olarak malikin veya malikin mirasçılarının da işlem yapma ve itiraz etme hakları vardır.