İyi hal indirimi olarak bilinen takdiri indirim uygulaması, 5237 sayılı kanunun 62.maddesinde yer almaktadır. Takdiri indirim uygulamasında, hâkimin takdir yetkisini kullanma hakkı vardır. Fakat hâkim takdiri indirim uygulamasını yaparken, somut olaya uygun şekilde davranmakla yükümlüdür.
Hâkim, takdiri indirim yapacağı zaman bazı koşulları göz önünde bulundurmalıdır. Bunlar;
- Fail sıfatındaki kişinin geçmişi
- Fail sıfatındaki kişinin sosyal ilişkileri
- Failin yaşanılan eylemden sonra oluşan yargılama sürecindeki pişmanlık gösteren tavırları
- Verilecek olan cezanın, failin geleceğinde oluşturabileceği etkenleri
Hâkim, takdiri indirim uygulaması yapacağı zaman, mahkeme kararında bunun nedenini açık şekilde beyan etmelidir. Takdiri indirim uygulaması kapsamındaki sebepler, 12.05.2022 tarihli ve 7406 sayılı kanunla sınırlama altına alınmıştır. Yazı içeriğimizde de belirtmiş olduğumuz iyi hal indirimi maddeleri haricinde olan sebeplerden dolayı indirim yapılırsa, kanunlara yönelik uygunsuz karar verilmiş olur.
İyi Hal İndirim Hesaplaması
Takdiri indirim uygulaması kapsamında, verilecek olan cezanın hangi oranlarda indirime uğrayacağı belirlenmiştir. Fail yararına verilmesi olası olan indirimler, kanunen belirlenen ölçütlerle sınırlı olacak şekilde düzenlenmelidir. Kanunen belirlenen ceza indirimleri şu şekildedir;
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, müebbet hapis cezası kararına çevrilebilir
- Müebbet hapis cezası kararı, yirmi beş yıl hapis kararı cezasına çevrilebilir
- Diğer bahsi geçen süreli hapis cezaları ve adli para cezalarının 1/6 oranında indirim uygulaması yapılabilir. Örnek verecek olursak; 6 yıl hapis cezası alan faile indirim uygulaması yapılırsa, iyi hal indirimi sonrası hapis cezası 5 yıl olarak belirlenir.
İyi Hal İndirim Nedenleri
İyi halden dolayı indirim alınabilmesi kapsamı, 4 ana temel başlık altında toplanmıştır. Kanunen hâkimin bu konuda takdir yetkisi olsa da kanun çerçevesinde bu yetki sınırlar içerisindedir. İyi hal kapsamındaki 4 temel unsurun içeriklerine örnek olarak birkaç medde belirtmek gerekirse;
- Tecrübe eksikliği
- Sarhoşluk
- Korku
- Mağdurun kusur oranı
- Failin yaşam koşulları
- Topluma yönelik hizmetler
- Ortada önemli bir hastalıktan bahsedilebilmesi
- Suçun ikrarı
- Suçtan dolayı oluşan zararın az olması
- Failin duruşmalardaki hal ve tavırları
- Mağdurun zararının karşılanması
- Suçun işlendiği sırada yaşanılan pişmanlık
- Diğer etkenler
Mağdur ya da müştekinin uğradıkları maddi ve manevi zarar karşılığında, sanığa uygulanacak olan takdiri indirim uygulamasında hakkaniyetli bir orantı mevcut olmalıdır.