Adli yargı ve hukuk mahkemeleri kapsamlarının özellikleri nelerdir? Adli yargı; Yüksek mahkemesi Yargıtay olarak bilinen ve hukuk yargılamasıyla ceza yargılanmasını yürüten mahkemeler topluluğudur. Ayrıca bu mahkemeler tarafından ilerletilmekte olan yargısal etkinliklerin bütünüdür.
Adli yargı kendi içerisinde iki kısma ayrılarak incelenmelidir. Bunlar; Hukuk mahkemeleri ve Ceza mahkemeleridir. Hukuk mahkemeleri temel unsur olarak, sulh hukuk mahkemeleri ve asliye hukuk mahkemelerinden oluşur. Ceza mahkemeleri de; sulh ceza mahkemeleri, asliye ceza mahkemeleri ve ağır ceza mahkemelerinden oluşmaktadır.
Adli yargının yüksek yargı alanı, Yargıtay’dır. Yargıtay, adliye mahkemeleri tarafından verilen ve kanun tarafından başka adli yargı alanına bırakılmayan karar hükümlerinin son inceleme yetkilisidir.
Adli Yargı
Adli yargı ve hukuk mahkemeleri başlıklı makale içeriğimize adli yargı hakkında bilgi vererek devam edeceğiz. Adli yargı, kişilerin özel hukuk kapsamında yaşamış oldukları hukuki sorunların çözüm merkezidir. Bahsi geçen özel hukuk kapsamına örnek verecek olursak; aile, kişi, borçlar, eşya, miras ve ticaret hukukunu belirtebiliriz.
Hukuk sistemi içerisinde kapsam olarak en geniş alana sahip olan yargı, adli yargı birimidir. Adli yargı; ilk derece mahkemeleri, ikinci derece mahkemeleri, Yargıtay olmak üzere kısımlara ayrılmaktadır. Ek olarak belirtmemiz gerekir ki; ceza yargısı ve medeni yargı kapsamları da adli yargı kapsamının içerisinde yer almaktadır.
Adli Yargı Hukuk Mahkemeleri
Adli yargı ve hukuk mahkemeleri arasında nasıl bir ayrım vardır? Hukuk mahkemeleri, adli yargı kollarından birisidir. Peki, hukuk mahkemelerinin içerisinde hangi mahkemeler yer almaktadır? Bu sorunun yanıtını maddeler halinde belirtecek olursak;
- Asliye hukuk mahkemeleri
- Sulh hukuk mahkemeleri
- Aile mahkemeleri
- Ticaret mahkemeleri
- İş mahkemeleri
- Tüketici mahkemeleri
- Fikri ve sınai haklar hukuk mahkemeleri
- İcra hukuk mahkemeleri
- Kadastro mahkemeleri
Hukuk mahkemeleri, Adalet Bakanlığı tarafından kurulmaktadır. Hukuk mahkemelerinin yargı alanı, bulundukları il merkezi, ilçeler ve bu alanlara adli yönden bağlanan ilçelerin idari sınırlarından oluşur. İş yoğunluğu ve coğrafi düzenlemeler göz önünde bulundurularak, herhangi hukuk mahkemesinin kaldırılmasına ya da yargı çevresinin değiştirilmesine Adalet Bakanlığı izni dâhilinde Hâkimler ve Savcılar yüksek kurulu tarafından karar verilmektedir.
Ayrıca asliye hukuk mahkemeleri, sulh hukuk mahkemelerinin görev alanları dışında olan ve özel hukuk kapsamından oluşan her türlü dava ve işlemlere de bakmakla yükümlüdür.