Noterlerin hukuki sorumluluğu nelerdir? Noter, hukuki güvenliklerin sağlanması için kamusal olan yetkilerin kullanılması doğrultusunda belli başlı evrakların ve bazı onayların verildiği meslek türüdür. Noterlik mesleğine dair ilk yasal düzenlemeler 1972 yılında yapılmıştır.
1512 sayılı kanunun 1.maddesinde noterlik mesleğiyle ilgili olarak düzenlemeye yer verilmiştir. Madde içeriğine göre; Noterlik kamu hizmetidir. Noter, hukuki güvenliği sağlamak, anlaşmazlıkların önüne geçmekle ilgili olan işlemleri belgelendirir ve kanunen belirlenen diğer görevleri üstlenir.
Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere noterler pek çok belgenin resmi evrak niteliği kazanmasını sağlamaktadır. Türk medeni hukuku kanunlarında da yer alan uygulamalara bakıldığı zaman, noter eşliğinde yapılmayan pek çok evrakın geçerli olmadığı görülmektedir.
Noterin Yanlış İşlem Yapması
Noterlerin hukuki sorumluluğu arasında, yapılan işlemlerin eksiksiz ve doğru şekilde yapılması yer alır. Noterler, kanunlarca da belirlenen işlemlerde çıkar ilişkisi kurarsa veya kişinin mağdur olmasına sebep olacak bir işlem yaparsa kanunen belirlenen yaptırımlarla cezalandırılır.
Noterlik kanunu madde 162/1 içeriğine göre; Noterin işlem yapmaması, işlemi eksik yapması ya da hatalı yapması sonucunda oluşan zararların telafisi için mağdur olan kişi maddi ve manevi tazminat talep etme hakkını kullanır.
Noterlerin tazminat ödemesine neden olabilecek bazı işlemler şu şekildedir;
Sahte kimlikle işlem yapılması
Noterin görev ihmal ederek iş yapması veya işi yapmaması
Noterin yanlış ya da hatalı işlem yapması
Noterin sahte vekâletname düzenlemesi yapması
Noterin Hukuki Sorumluluğunun Kaldırılması
Noterlerin hukuki sorumluluğu olduğu gibi bazı durumlarda da bu sorumluluklar ortadan kalkmaktadır. Noterlerin yapılan bazı işlemlerden dolayı tazminat ödemeye mahkûm edileceğinden bahsetmiştik. Fakat noter işini kusursuz yapmasına rağmen yine de zararın kendi sorumluluğu dışında meydana geldiğini ispat ederse tazminat ödemez.
Noter meydana gelen zararın şu hallerden dolayı olduğunu ispat ederse tazminat ödeme yükümlülüğü ortadan kaldırılır. Bunlar;
Meydana gelen zararın 3.kişiden kaynaklı olduğu ispat edilirse
Oluşan zararın tamamen mağdur olduğunu iddia eden kişiden kaynaklı olduğu ispat edilirse
Meydana gelen zararın mücbir sebeplerden birinden kaynaklı olduğu ispat edilirse, burada bahsi geçen mücbir sebep deprem, sel, ağır hastalık vb. durumlardır.
Yukarıda bahsettiğimiz durumlar dışında oluşan mağduriyetler nedeniyle noterler tazminat ödemekle yükümlüdür. Noterden kaynaklı sebeple mağduriyet yaşayan kişi, mahkemeye başvuru yaparak tazminat alma hakkını kullanabilir.