Zilyetliğin Korunması Nedir
Zilyetliğin korunması nedir sorunun yanıtını, Türk medeni kanunu 973 ve 974 maddelerinden yola çıkarak açıklayabiliriz. Madde 973 içeriğinde zilyetlik, bir şey üzerine fiili hâkimiyet olarak açıklanmıştır.
974. maddenin içeriğine göre; zilyet, sınırlı aynı hak ya da kişisel bir hakkın kurulmasını veya kullanılmasını sağlamak için nesneyi başkasına teslim ederse, bunların ikisi de zilyet olur açıklaması yapılmıştır.
Kanun maddelerinden de anlaşıldığı üzere, herhangi bir malın üzerinde hak sahibi olunması o malın zilyetliği olduğu anlamına gelir. Zilyet kanun çerçevesinde 3 şekilde korunma altına alınmıştır. Bunlar; savunma hakkı, dava açma hakkı ve zilyetliğin idari yoldan korunması şekilleridir.
Zilyetliğin Korunması Davası
Zilyetliğin korunması nedir kapsamı anlaşıldıktan sonra, konu hakkında nasıl dava açılabilir sorusunun yanıtını vereceğiz.
Zilyetliğin korunması davası, malın gasp edilmesi, zarar verilmesi vb. durumlarda açılır. Zilyetlik davalarını belirtecek olursak;
Zilyetliğin gaspı halinde açılabilecek davalar: Zilyetliğin iadesi davası ve tazminat davası zilyetliğin gasp edilmesinde açılabilir.
Zilyetliğe saldırı halinde açılabilecek davalar: Saldırı sebebinin önlenmesi davası ve saldırıdan doğan zararın tazmini davası zilyetliğe yönelik yapılan saldırılarda açılabilir.
Zilyetlik davalarında hak düşürücü süreler olmaktadır. Bu sebeple de süreler dava açılmadan önce dikkatlice hesaplanmalıdır. Tüm zilyetlik davaları fiilin – failin öğrenilmesinden itibaren iki ay ve her halde bir yıl olarak belirlenmiştir. İş bu davadaki görevli mahkeme ise sulh hukuk mahkemesidir.
Zilyetliğin İdari Yoldan Korunması
Zilyetliğin korunması nedir başlıklı makalemize devam ederken, sıklıkla araştırılan bir zilyetlik korunması hakkında bilgiler vereceğiz.
Zilyetliğin korunması için kanun koyucu özel kanun aracılığıyla çalışmalar yapmaktadır. Bu sebeple de idari yoldan korunma sağlanır. Sadece taşınmazlara özel zilyetliğin korunması söz konusu değildir. Taşınmaz olan zilyetliklerin özellikle korunması mal değerinin yüksek oluşundandır. Ayrıca kamu malları içinde zilyetliğin idari yoldan korunması yapılmaktadır.
Zilyetliğin idari yoldan korunması için bazı şartlar olmaktadır. Bunları belirtecek olursak;
- Dava açılmamış olmalıdır
- Taşınmaz zilyetliğinde mağduriyet ve müdahale gerçekleşmesi gerekir
- Ortak taşınmaz olması
Zilyetliğe ilişkin olan bütün kapsamlar, kanunen oldukça geniş bir alan içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple de şahısların konu hakkında işlem yapmadan önce ve süreç içerisinde hak mahrumiyeti yaşamamaları için uzman avukat desteği almaları önem taşımaktadır.