Tapu iptali ve tescil davası, kanunen uygun düzenlenmeyen tapu kaydının kanunlara uygun şekilde düzenlenmesi için açılır. Bu davanın açılmasındaki temel amaç; tapuda hatalı olan ve gerçek bilgileri beyan etmeyen tescil işleminin iptal edilmesi ve taşınmazın gerçek sahibine tescil edilmesidir.
İş bu dava içerisinde, tapuda yapılan tescil işleminin yanlışlığı mahkeme tarafından tespit edilir ve hukuka uygunluğuyla ilgili unsurların yapılandırılması sağlanır. Bu davanın terimi halk arasında “tapu iptal davası” veya “tapu iptal tescil davası” olarak da bilinir.
Türk medeni kanunu madde 704 içeriğine göre; taşınmaz mülkiyetinin kazanılması için tapu sicilinde tescil işlemi doğru ve kanuna uygun şekilde yapılmalıdır. Ayrıca taşınmaz mülkiyeti zamanaşımı, cebri icra, miras veya kanunda belirtilen diğer durumlarda da tescil dışı olarak kazanılabilir.
Tapu İptali ve Tescil Davasında Zamanaşımı
Tapu iptali ve tescil davası hakkında bilinmesi gereken önemli detaylardan biri de, zamanaşımı süresi olmaktadır. Kanunen belirlenen zamanaşımı süresi hak düşürücü süre olduğu için, belirlenen süre dolmadan mutlaka mahkemenin açılması gerekmektedir.
İş bu davadaki zamanaşımı süreleri de farklı şekilde belirlenmiştir. Bunları belirtecek olursak;
- Yolsuz tescil sebebiyle oluşan tapu iptal ve tescil davaları, unsurları gerekliliğince herhangi bir zamanaşımı süresine mecburi tutulmamıştır. Bu sebeple de yolsuz şekilde yapılan tescile bağlı olarak hakları engellenen kişi istediği zaman dava açabilir
- Tapu iptal ve tescil etkeni, borçlandırıcı bir etkene bağlı bulunuyorsa sözleşemeden dolayı genel zamanaşımı süresi vardır. Bu durumda zamanaşımı süresi 10 yıldır.
Tapu İptal ve Tescil Davası Açma Nedeni
Dava açmaya neden olan bazı unsurlar şu şekildedir;
- Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası)
- Vekâlet yetkilerinin kötü amaçlı kullanılması
- Taşınmaz mülkiyet hakkının zamanaşımıyla kazanılması
- Kat karşılığı inşaat sözleşmesi nedeniyle
- Ölünceye kadar bakım anlaşması nedeniyle
- İmar uygulamalarından kaynaklı oluşan nedenler
- İnançlı işlemden kaynaklı nedenler
- Hukuki ehliyetsizlik nedeniyle
- Kadastrodan evvelki hak durumu nedeniyle
- Aile konutu hakkında usule ve kanuna aykırı şekilde yapılan tescil işlemi nedeniyle
- Tapu sicilinde yazı hatası veya benzeri bir hatadan kaynaklı oluşan nedenler dolayısı ile tapu iptal davası açma hakkı oluşur.
TMK madde 712 ve 713 içeriklerinde yer alan sebeplerde, davanın açılamayacak nedenlerini belirtir. Bunlar;
- Taşınmaz mülkiyetinin olağan zamanaşımı aracılığıyla kazanılması
- Taşınmaz mülkiyetinin olağanüstü zamanaşımı aracılığıyla kazanılması