İrtikâp suçu, Türk ceza kanunu madde 250 içeriğinde yer almaktadır. Kamu görevlisinin, yerine getirmiş olduğu görevinin kendisine nüfus sağlamasıyla, bu durumu kötüye kullanarak, kişilerden fayda sağlaması vb. davranışlar sergilemesiyle oluşan vakıalarda irtikâp suçundan bahsedilebilir.
TCK madde 250 içeriğine göre irtikâp, seçimlik hareketli suçlardan olup kamudaki idarenin güvenilirliğine ve işleyişine yönelik olan suçlar arasındadır. Aynı madde içeriğine göre, irtikâp suçunun 3 farklı şekilde oluşabileceği de belirtilmiştir. Bunlar;
- İcbar yani zorlama şekliyle
- İkna etme şekliyle
- Muhatap olunan kişinin hatasından faydalanılması şekliyle
Ayrıca belirtmemiz gerekir ki; İrtikâp suçunun “rüşvet suçu, zimmet suçu, görevi kötüye kullanma” suçlarıyla karıştırılmaması gerekir.
İrtikâp Suçu (TCK 250)
TCK madde 250 içeriğinde yer alan irtikâp suçunun bazı özelliklerini yazımızın bu kısmında belirteceğiz. İrtikâp suçları, takibi şikâyete bağlı olan suçlar arasında yer almaz. Bu sebeple Savcılık, suçun işlendiği bilgisine ulaştığı andan itibaren re’sen soruşturma başlatmakla yükümlüdür.
İrtikâp suçundaki zamanaşımı süresi hak düşürücü süredir. Kanun koyucu bu dava hakkındaki zamanaşımı süresini 15 yıl olarak belirlemiştir. Suçun gerçekleştiğinin 15 yıllık süre içinde savcılığa bildirilmesi sonucunda, soruşturma ve kovuşturma aşamaları gerçekleştirilmelidir.
İrtikâp suçundaki yetkili mahkeme, suçun işlendiği yerdeki mahkemedir. İş bu davadaki görevli mahkeme ise, icbar ve ikna koşulu gerçekleşmişse ağır ceza mahkemesidir. Eğer mağdurun hatasından dolayı bu suç işlenmişse, asliye ceza mahkemesi görevli mahkemedir.
İrtikâp Suçu Cezası
İrtikâp suçunun cezası belirlenirken, öncelikle suçun gerçekliğinin ispat edilmesi gerekir. Bunun yanı sıra cezanın belirlenmesindeki en önemli faktörlerden biri de, suçun işlenme şekli olmaktadır. Suçun işlenme şekillerine göre verilmesi gereken cezalar şu şekildedir;
- İcbar yani zorlama şekliyle irtikâp suçunun gerçekleşmesi sonucunda, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir
- İkna şekliyle irtikâp suçunun gerçekleşmesi sonucunda, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir
- Mağdurun hatasından yararlanılarak irtikâp suçunun gerçekleşmesi sonucunda, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir
İrtikâp suçuna bağlı olarak verilen cezada, bazı unsurlara bağlı olarak indirim yapılabilir. Menfaat değerinin az olması, mağdurun ekonomik koşulları, kamu görevlisinin irtikâp yapmış olduğu menfaat değerinin düşüklüğü vb. koşullar ceza oranında indirim yapılmasına neden olabilir.