İdari Yargı Mahkemeleri

İdarî Yargı Nedir?

Hukuk devleti olmanın bir gereği idareyi denetlemektir. Bu bağlamda idarenin hukuka aykırı eylem veya işlemlerinden kaynaklı uyuşmazlıkların çözümlenmesi amacıyla kendine özel yargılama usulüne sahip mahkemelerin kurulması ihtiyacı doğmuştur. Bu mahkemeler idari yargı mahkemeleridir. İdari yargı, özel usul hukuku hükümlerine tabidir. İdari yargının alanına giren usul hükümleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu’nda düzenlenmiştir.  İdari Dava Avukatı

İdari yargıdaki dava türleri genel itibariyle üç bölümde incelenebilir.

1– İptal Davaları: İdarenin hukuka aykırı eylem veya işlemlerinin iptali amacıyla açılan davalardır.

2– Tam Yargı Davaları: İdarenin hukuka aykırı eylem veya işleminden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenlerin, zararlarının tazmini için açtıkları davalardır.

3– Kamu hizmetlerinden kaynaklı sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklardır. 

İdarî yargı kolundaki mahkemeler üç dereceye ayrılmıştır: 

1. İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemeleri- İlk Derece Mahkemeleridir

2. Bölge İdare Mahkemeleri – İstinaf Mahkemeleridir.

3. Danıştay – Temyiz Mahkemeleridir. Ancak bazı davalar ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülebilir.  

İdare ve Vergi Mahkemeleri:

İdare Mahkemeleri genel görevli mahkemelerdir. İdare mahkemelerinin genel görevli mahkeme olması, Danıştay ve vergi mahkemelerinin görevinde olmayan davaların idare mahkemelerinde görülmesini sağlar. 

İdare Mahkemelerinin görevine giren dava türleri genel itibariyle aşağıdaki şekilde belirlenebilir:

Amme alacaklarının tahsiline ilişkin davalar, belediye işlerine yönelik davalar, çevre işlerine yönelik davalar, eğitim öğretime ilişkin davalar, emekliliğe ilişkin davalar, esnaf ve derneklerin feshine ilişkin davalar, geçici personel işlemlerine ilişkin davalar, ihale işlemlerine ilişkin davalar, imar işlemlerine ilişkin davalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait işlemlere ilişkin davalar, kamulaştırmadan kaynaklı davalar, karayolları trafik ve taşımacılık mevzuatından kaynaklı davalar, maden ve taşocaklarına ilişkin davalar, memuriyete ilişkin davalar, meslek kuruluşlarına ilişkin davalar, sınavlara ilişkin davalar, tam yargı davaları, terörle mücadele mevzuatından kaynaklı davalar, turizm mevzuatına ilişkin davalar. 

Vergi mahkemeleri;  özel mahkemeler olup vergi mahkemelerinin görevine giren davalar sınırlı sayıdadır. Vergi mahkemelerinin görevine giren davalar şu şekilde sınırlandırılmıştır:

-Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davalar. (2576 Sayılı Kanun md.6/1-a)

-6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davalar. (2576 Sayılı Kanun md.6/1-b)

-Diğer kanunlarda verilen işler (2576 Sayılı Kanun md.6/1-c)

 İdari yargıda açılan herhangi bir dava, dava konusu idari işlemin kendiliğinden durdurulmasına yol açmaz ancak vergi mahkemelerinde dava açılması demek tarh edilen (miktarı belirlenen) vergilerle kesilen cezaların davada bahsedilen bölümünün tahsilini kendiliğinden durdurur. Anca dava tahsil aşamasında açılmışsa cezaların tahsili kendiliğinden durmaz. Vergi davası yargılamalarında araştırma ve inceleme resen yapılabilir. Mahkeme yalnızca tarafların beyanlarıyla yetinmeyip ek bilgilere erişebilir. Vergi mahkemesinin aldığı kararlara karşı 30 gün içerisinde Bölge İdare Mahkemesi’ne itirazda bulunulabilir. 

Bölge İdare Mahkemeleri – İstinaf Mahkemeleri

2014’te yapılan değişiklikle birlikte Bölge İdare Mahkemeleri itiraz mercileri olmaktan çıkarılıp istinaf mahkemelerine çevrilmiştir. Bölge idare mahkemeleri; çevresinde bulunan idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan uyuşmazlıkları çözme, ilk derece mahkemelerine yapılan itirazları değerlendirme, istinaf başvurularını inceleyip karara bağlamak, yasalarla belirlenen görevleri yerine getirmek, davanın bir başka mahkemeye gönderilmesine ya da yetkili olacak mahkemenin belirlenmesine karar verme görevleri arasındadır. 

• İstinaf Mahkemesi ilk derece mahkemesinin verdiği kararı uygun bulursa istinaf başvurusunu reddeder. İlk derece mahkemesinin kararına dair bir düzeltme gerekiyorsa düzeltmeyi yapıp aynı kararı verir. 
• İlk derece mahkemesinin kararı usule ya da yasaya uygun değilse İstinaf Mahkemesi başvuruyu kabul eder ve yeni bir karar verir. 
• Karar temyiz başvurusuna açık değilse kesindir, değiştirilemez.
• İvedi yargılama kapsamına giren davalarda istinaf mahkemesine başvuru yapılamaz.
• Yasal koşulların oluşması halinde istinafa kararlarına karşı temyiz yoluna başvurulabilir.

Temyiz Mahkemesi – Danıştay

Danıştay kararların temyizinde son merci olup kanunla belirtilen hallerde ilk ve son derece mahkemesi olarak yer alır. Danıştay, kamu ve idari uyuşmazlıklarda söz sahibi olmakla birlikte kanunla belirlenen çerçevede diğer işleri yapmakla da görevlidir. Yani Danıştay temyiz mahkemesi olarak karar vericidir hem de ilk derece mahkemelerinde görüş belirtendir. Ayrıca en yüksek danışma organı olan Danıştay kamu yönetimine görüş bildirebilen tek mahkemedir. Yürütmeyle ilgili işler Cumhurbaşkanlığı aracılığıyla yapılırken aynı zamanda Danıştay’ın idari bir niteliği de vardır. 

İdari davalarınız için Beylikdüzü Akbulut Hukuk Bürosu İdari Dava Avukatı Salih Akbulut’tan randevu talep edebilirsiniz.