Resmi ya da kaçak yollarla Türkiye sınırları içerisinde yaşamlarını sürdüren kişilerle ilgili düzenlemeler, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamındadır. İlgili kanun gereği bazı hallerde yabancının sınır dışı etme gerekebilir. Bu yazımızın devamında deport işlemi ile ilgili sürecin işleyişi, kimlerin sınır dışı edilip edilemeyeceği ve alınan karara itirazın nasıl yapılabileceği hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Deport İşlemleri (Sınır Dışı Etme) İle İlgili Yasal Süreç Nasıl İşler?
Sınır dışı etme kararı, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi ile düzenlenen sebepleri ihlal eden şahıslar hakkında uygulanır. Aynı kanunun 53. maddesine göre deport kararı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatı üzerine ya da resen valilik tarafından alınır. Alınma usulüne bakıldığında, kararın tek taraflı idari işlem niteliği taşıdığı açıkça görülebilir. Valilik, kolluk kuvvetleri tarafından yakalanarak bildirimi yapılan yabancı uyruklu kişiler hakkında deport kararını 48 saat içerisinde vermekle yükümlüdür.
Deport kararının icrası, geri gönderme merkezlerinde tutulan yabancılar için kolluk kuvvetleri tarafından sınır kapısına götürülmek sureti ile yapılır. Ancak bazı kişilerin, hakkında sınır dışı etme kararı bulunmasına rağmen geri gönderme merkezlerinde tutulmasına gerek kalmamış olabilir. Böyle bir durumda sınır kapısına götürme vazifesi, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne bağlı taşra teşkilatının koordinesinde yine kolluk kuvvetlerince gerçekleştirilir. Genel müdürlük, gerekli hallerde sınır dışı işlemleri için uluslararası kuruluşlar, ilgili ülke makamları ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapma olanağına sahiptir.
Hakkında Deport Kararı Alınabilecek Kişiler Kimlerdir?
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ve hakkında deport kararı alınabilecek kişiler şu şekilde sıralanır:
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 59. maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirmesi yapılanlar
- Terör örgütü/çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi ya da destekleyicisi olanlar
- Türkiye’ye giriş, vize ya da ikamet izinleri için gerçekleştirilen işlemler sırasında gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
- Ülkede geçirdiği süre dahilinde geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
- Kamu düzeni, güvenliği ya da sağlığı açısından tehdit oluşturması muhtemel olanlar
- Vize ya da vize muafiyeti sürelerini on günden fazla aşanlar ile vizesi iptal edilenler
- İkamet izinleri resmi mercilerce iptal edilenler
- İkamet izin süresi dolduktan sonra kabul edilebilir gerekçesi olmadan on günden fazla ihlalde bulunanlar
- Çalışma izinleri olmadan çalıştıkları tespit edilenler
- Yasal yollarla ülkeye giriş veya çıkış hükümlerini ihlal edenler
- Giriş yasağına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
- Uluslararası koruma başvurusu reddedilenler, hariçte tutulanlar, kabul edilemez olarak değerlendirilenler ile başvurularını geri çekenler, geri çekmiş sayılanlar, statüleri sona erenler, iptal edilenler.
- İkamet izinlerini uzatmak için yaptıkları başvuruları reddedilenler ve 10 gün içerisinde çıkış yapmayanlar
Hakkında Deport Kararı Alınamayacak Kişiler Kimlerdir?
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi kapsamında bulunmalarına rağmen hakkında sınır dışı etme kararı alınamayacak kişiler de mevcuttur. Örneğin:
- Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı cezaya veya davranışa maruz kalacağı ile ilgili ciddi belirtiler bulunanlar
- Ciddi sağlık sorunu, yaş ve hamilelik nedeniyle seyahati riskli görülenler
- Hayati tehlike oluşturan hastalıkları ile ilgili tedavisi devam eden ve sınır dışı edileceği ülkede gerekli sağlık imkanlarından yararlanamayacak olanlar
- Destek sürecinden yararlanan İnsan ticareti mağdurları
- Psikolojik, fiziksel ya da cinsel şiddet gören ve tedavileri devam eden mağdurlar
Yukarıda sıralanan kişilere ek olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için (çifte vatandaşlıkları olsa bile) sınır dışı edilme kararı alınamaz.
Sınır Dışı Etme Kararına Karşı İtiraz Nasıl Yapılır?
Sınır dışı etme kararı, gerekçeleri ile birlikte yabancı uyruklu kişiye veya yasal temsilcisine, avukatına tebliğ edilir. Ayrıca kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında kendisine ya da yasal temsilcisine, varsa avukatına bilgilendirme yapılır. Sürecin devamında hakkında deport kararı alınan şahıs, bizzat veya kendisini yasal olarak temsil eden kişi aracılığıyla idare mahkemesine başvurarak itiraz hakkını kullanabilir.
Sınır dışı etme kararına itiraz amacıyla idare mahkemesine başvuru süresi, tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür. Mahkemeye yapılan itiraza eşzamanlı olarak kararı veren makama da aynı başvurunun yapılması zorunludur. Mahkemeye yapılan başvurular, 15 gün içerisinde kesin bir karara bağlanır. Yabancı uyruklu şahıs, bu süre içerisinde sınır dışı edilemez.
Sitemizdeki diğer yazılarımıza göz atmak için Blog sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın!